اهل شبهه به آموزه‌های قرآنی نگاه سطحی دارند

در طول تاریخ همواره بوده‌اند کسانی که بر قرآن شبهاتی وارد کرده‌ و کوشیده‌اند از تقدس این کتاب آسمانی بکاهند. اخیرا شخصی با نام مستعار دکتر سها در کتاب «نقد قرآن» شبهاتی را تدوین کرده است که اغلب ریشه در شبهات قدیمی دارد.

ساختار کتاب، نظم و هماهنگی لازم را ندارد و تکثر موضوعات در کتاب نشان از خلط و خبط بین مباحث را دارد. اما از آنجایی که شبهات با قلم روان مطرح شده‌اند، این شبهات در بعضی محافل بازتکرار شده است.
حجت‌الاسلام مجیدحیدری‌فر، مدیر گروه عترت پژوهشی مؤسسه بین‌المللی اسراء، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در خصوص روش‌شناسی پاسخ به شبهه گفت: یکی از بحث‌های مهم در پاسخ دادن به شبهه، مفهوم شناسی شبهات است. بسیاری از مردم تفاوت شبهه و پرسش را نمی‌دانند. ظاهر شبهه و پرسش یکی است اما باطن آنها با هم متفاوت است. باطن پرسش حقیقت است اما باطن شبهه سراسر آلودگی و ویروس است.
نویسنده کتاب «مدرسه عشق حسینی» گفت: بر همین اساس است که می‌گویم شبهه‌افکنی کاری بیمارگونه است و پرسش‌گری کاری عالمانه. چرا؟ چون کسی که نمی‌داند می‌پرسد اما شبهه‌افکنی یک اقدام بیمارگونه در ترویج باطل است.
وی در ادامه اظهار کرد: با 2 مدل می‌توانیم به شبهات مطرح شده پاسخ بدهیم نخست، اقناع کردن و دوم، با استفاده از روش روشنگری حقیقی. یعنی یک زمان به شبهه پاسخ می‌دهیم که طرف قانع شود ولو اینکه پاسخ سطحی باشد اما یک زمان ممکن است پاسخ برهانی و استدلالی بدهیم.
حیدری‌فر با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) افزود: زمانی شخصی خدمت امام صادق(ع) آمد و از ایشان پرسیدند آیا قدرت خداوند محدود است یا نامحدود؟ امام در جواب فرمودند:« قدرت خداوند نامحدود است» آن مرد ادامه داد: «پس خداوند می‌تواند جهان را در این تخم‌مرغ جا بدهد» امام پاسخ دادند:« بله می‌تواند» بعد دست آن مرد را گرفتند و به حیاط بردند و به او گفتند:« بالای سرت را نگاه کن چه می‌بینی؟» مرد پاسخ داد: «آسمان» امام فرمودند: «در آسمان چه می‌بینی؟» مرد گفت: «آفتاب» امام فرمودند: «آفتاب را با چی می‌بینی؟» مرد در پاسخ گفت: «با چشمانم» امام فرمود: «چگونه آسمان به این بزرگی را در چشمان تو جای گرفته است؟ پس خداوند می‌تواند جهان را در تخم‌مرغ جای بدهد». مرد از این پاسخ قانع شد. امام به این دلیل این پاسخ را به مرد داد که آن شخص عامی بود.
وی در ادامه گفت: اما زمانی که «هشام بن سالم» که متخصص علم کلام بود پیش امام صادق(ع) آمد به ایشان گفت در عراق بودم که شبهه‌ جا گرفتن جهان در تخم‌مرغ مطرح شد نتوانستم به این شبهه جواب بدهم امام فرمودند: «این شدنی نیست و محال ذاتی است. شی باید ماهیت داشته باشد تا وجود بر آن عارض شود وقتی ماهیت ندارد وجود بر چیزی عارض ‌شود چون شیئت ندارد ماهیت ندارد و وقتی ماهیت ندارد امکان وجود ندارد و وقتی امکان وجود ندارد پس شدنی نیست. از این رو مشکل در قدرت خداوند نیست.». بدون تردید نمی‌توان این جواب را به عوام داد چون آنها توان درک آن را ندارند.
وی در ادامه حق‌محوری، عقل‌مداری و علم‌‌مداری و اخلاق را مبانی پاسخگویی به شبهه معرفی کرد و افزود: انصاف، ادب و دید عالمانه از اصول پاسخگویی به شبهات هستند.
گره خوردن تقدیر خداوند با اراده آدمی
نویسنده کتاب«مدرسه امامت» در پاسخ به این شبهه که قرن‌هاست مسلمانان هیچ نقش جدی در پیشرفت، توسعه و تولید جهانی نداشته‌اند و امروزه نیز جزء عقب ‌افتاده‌ترین مردمان جهان هستند گفت: سها برای این ادعا چند دلیل می‌آورد که همه این محورهای غیر از محور« خارج کردن زنان از عرضه اجتماع» درست هستند منتها فهم و درک درستی از این اصول و آموزه‌های قرآنی وجود ندارد.
وی در ادامه گفت: خارج کردن زنان از اجتماع در اسلام وهابیت- که اسلام غیر ناب است- وجود دارد در این نوع قرائت از اسلام زن نباید گواهینامه داشته باشد و در انتخابات شرکت کند. آن چیزی که آنها از اسلام دریافت کرده‌اند اسلام وهابی است که در عربستان سعودی حاکم است اما در اسلام ناب محمدی زنان با حفظ حریم و حدود عهد‌ه‌دار مسئولیت اجتماعی می‌شوند.
حیدری‌فر اظهار کرد: تقدیرگرایی 2 نوع دارد؛ تقدیرگرایی منفی و تقدیرگرایی مثبت. در نگرش تقدیرگرایی منفی، هر آنچه که خداوند مقدر کرده است همان می‌شود چون خداوند چنین نوشته است پس چنین خواهد شد. اما در تقدیرگرایی مثبت، خداوند تقدیر دارد اما تقدیر خداوند با اراده و اختیار انسان گره می‌خورد اگر شخصی اهل تلاش و رشد علمی باشد در نهایت به آنچه می‌خواهد خواهد رسید. اما اگر در خانه بماند و حوصله دانش‌افزایی و کسب مهارت نداشته باشد به چیزی نخواهد رسید.
این پژوهشگر علوم قرآنی اظهار کرد: تقدیر خداوند همگام با اراده و گزینش انسان است. به گفته علامه طباطبایی اگر انسان مجبور باشد فقط در یک چیز مجبور است و آن مختار بودن است. یعنی اگر انسان می‌خواهد انسان باشد باید مختار باشد والا انسان نیست ملک است. پس اگر انسان، انسان باشد باید مختار باشد؛ پس تقدیرگرایی، با اختیار انسان رقم خورده است. اگر چنین دیدی نسبت به تقدیرگرایی داشته باشیم سبب تشویق، تلاش و تحرک می‌شود نه جمود و عقب‌ ماندگی.
قلمرو قناعت، مادیات است
نویسنده کتاب« مدرسه امامت» افزود: قناعت به وضع موجود یکی از محسنات اخلاقی اسلام قناعت است منتها باید قناعت را درست معنا کنیم در جامعه‌ای که انسان‌ها زندگی می‌کنند معمولا دو جهت وجود دارد نخست، جهت بالا و دیگر جهت پایین‌. جهت بالاتر یعنی کسانی که از نظر مالی از شخص بالاتر هستند و جهت پایین‌تر یعنی کسانی که از نظر مالی پایین‌تر هستند. اسلام می‌گوید سوی پایین را نگاه کن چون سوی بالا همواره حسرت خوردن است و هیچ‌گونه کار و کوششی را به همراه نمی‌آورد.
وی در ادامه اظهار کرد: قناعت حوزه جاه‌طلبی‌هاست. قلمرو قناعت، حوزه مادیات است. اسلام اما در حوزه معنویت هیچگاه نگفته است کار نکنید. شعار اسلام به زبان آیت‌الله جوادی آملی «تولید بیشتر، مصرف کمتر است». قناعت یعنی تولید بیشتر. اسلام می‌فرماید در حوزه تشریفات، تجملات، هوس‌پرستی و دنیاپرستی قناعت کنید. کسی نگفته است در حوزه علوم و تولید  قناعت کنید.
حیدری‌فر اظهار کرد: علم انسان، محدودیت دارد اما خداوند، دانا بر همه علوم است بنابراین اگر شخصی می‌خواهد مشکل دانایی و ناتوانی خود را حل کند باید به خداوند توکل کنید یعنی به نوعی خود را به کانون علم متصل کند به تعبیری با توکل مشکل نادانی و ناتوانی انسان حل می‌شود. پس توکل به معنای گوشه نشینی نیست بلکه به معنای اتصال به عالم معناست.
این پژوهشگر علوم قرآنی افزود: کسانی که بر آموزه‌های قرآنی مسلمانان شبهه وارد می‌کنند؛ برداشت سطحی‌ از این معارف دارند و تنها لایه‌های قشری را می‌بینند. مشکل ما مسلمانان این است که نگاه‌های مثبتی به آموزه‌های دینی خود نداریم. قناعت، توکل و تقدیرگرایی را منفی تفسیر می‌کنیم پس تقدیرگرایی، قناعت و توکل از آموزه‌های مثبت اسلام محسوب می‌شود نه آموزه‌هایی که مانع پیشرفت مسلمانان شوند.
حیدری‌فر ادامه داد: اما مشکل اصلی ما مسلمانان این است که کشورهای برای حفظ منافع خود مزاحم پیشرفت علمی و عملی مسلمانان می‌شوند. به تعبیرعلامه طباطبایی «هیچ جهادی در اسلام جهاد ابتدایی نیست. همه جهادهای اسلام جهاد دفاعی است. دفاع از حق و حقیقت و ارزش‌های اسلامی» این موانع را باید برداریم تا جهانیان حقیقت اسلام را ببینند.
وی در آخر گفت: نوع نگاه این نویسندگان (چون مولف کتاب نقد قرآن برخلاف ادعا خود یک نفر نیست و گروهی این کتاب را تالیف کرده‌اند) به آموزه‌های قرآنی غلط است. و این مشکل اسلام و آموزه‌های اسلامی نیست مشکل حکومت‌هاست که تحت تسلط سیطره جهانی هستند. تنها دولتی که مستقل حکومت می‌کند و می‌خواهد احکام و آموز‌ه‌های ناب را اجرا کند جمهوری اسلامی ایران است که با انواع تحریم‌های سیاسی اقتصادی مواجه است.

منبع اصلی خبر: خبرگزاری ایکنا

منبع باز نشر کننده خبر: تبیان